Z Tokio do Tokio: 1996 - Siatkarze wrócili na IO

Po raz pierwszy od 1980 roku zobaczyliśmy w turnieju olimpijskim polskich siatkarzy. Na wiosnę 1996 roku nasza reprezentacja wygrała w Patras turniej kwalifikacyjny, zostawiając w pokonanym polu Grecję, Hiszpanię i Japonię. Trenerem był Wiktor Krebok, który kadrę objął w 1994 roku.

- Przyszło nam grać w ciekawych czasach. Przełom lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych sportowo był okresem przejściowym pomiędzy przywilejami czasów słusznie minionych i rozmachem obecnych. Było smutno, ubogo i szaro. Przełożyło się to na występy polskich sportowców. Nasze reprezentacyjne pokolenie grało na miarę możliwości, czyli kompletowaliśmy siódme miejsca na mistrzostwach Europy i nabijaliśmy licznik występów reprezentacyjnych meczami z Ukrainą, Słowacją i Czechami – mówił po latach Mariusz Szyszko, jeden z kluczowych graczy kadry pierwszej połowy lat 90.

Jak podkreśla Mariusz Szyszko „w turnieju kwalifikacyjnym w Patras zdarzył się cud.” - Pojechaliśmy na niego z marszu tuż po zakończeniu rozgrywek ligowych. Trener z żalem stwierdził, że „niestety nie jest nas w stanie przygotować", co przełożyło się na najlepszy turniej w reprezentacyjnej historii naszego pokolenia. W piątym secie decydującego meczu z gospodarzami przegrywaliśmy 8:13, ale jak to później ukazało się w prasie „Bozia i Krzysiek Stelmach byli z nami” – powiedział rozgrywający ówczesnej reprezentacji.

W Atlancie Polska wygrała jednego seta w pięciu meczach. – Przez lata nasz wyjazd do Atlanty był wykpiwany i wyśmiewany. Mnie też przez długi czas było wstyd. Dzisiaj, z dłuższej perspektywy czasu, widzę to inaczej. Ciężko w to dzisiaj uwierzyć, ale mecz z Brazylią, był jedynym w moich 186 występach w kadrze. Wdarliśmy się trochę przypadkowo na salony nie będąc do tego przygotowanymi. Po zakończeniu turnieju zostałem dosyć brutalnie wraz z kilkoma kolegami poinformowany o końcu kariery reprezentacyjnej. Przez lata czułem się skrzywdzony. Dziś uważam, że ówczesne decyzje były słuszne, a nasz awans do Atlanty był jednym z elementów, które zmieniły naszą dyscyplinę. W 1996 roku wydawało się, że od światowej czołówki dzielą nas lata świetlne. Ćwierć wieku później jesteśmy dwukrotnymi mistrzami świata i poważnie myślimy o olimpijskim złocie w Tokio – mówi olimpijczyk Mariusz Szyszko.

Turniej olimpijski rozegrano w dniach od 21 lipca do 4 sierpnia 1996 roku. Zagrało dwanaście reprezentacji, które podzielono na dwie grupy, po sześć ekip w każdej.

Po cztery najlepsze drużyny z każdej grupy awansowały do ćwierćfinałów, po których rozegrano półfinały, finał i mecz o trzecie miejsce.  W piątym secie zastosowano Railly Point System (każda akcja kończyła się zdobyciem punktu), ale zespół musiał mieć dwupunktową przewagę.

W finale Holandia wygrała z Włochami 3:2 (15:12, 9:15, 16:14, 9:15, 17:15), a wielu obserwatorów uważa ten mecz za jedno z najbardziej ekscytujących siatkarskich wydarzeń w historii. Holendrzy przegrali jeden mecz w turnieju – w grupie z Włochami 0:3.

W składzie reprezentacji Rosji zagrał 21-letni Siergiej Tietiuchin, który na swoje olimpijskie złoto musiał poczekać do 2012 roku po drodze zdobywając srebrny (2000) i dwa brązowe krążki (2004, 2008).

Złoci medaliści: Misha Latuhihin, Henk-Jan Held, Brecht Rodenburg, Guido Görtzen, Richard Schuil, Ron Zwerver, Bas van de Goor, Jan Posthuma, Olof van der Meulen, Peter Blangé, Rob Grabert, Mike van de Goor.

Skład reprezentacji Polski: Andrzej Stelmach, Damian Dacewicz, Krzysztof Stelmach, Mariusz Szyszko, Marcin Nowak, Piotr Gruszka, Robert Prygiel, Krzysztof Śmigiel, Leszek Urbanowicz, Krzysztof Janczak, Witold Roman, Paweł Zagumny.

Mecze reprezentacji Polski w IO w Atlancie: Polska – USA 0:3 (13:15, 6:15, 8:15); Polska – Kuba 0:3 (13:15, 2:15, 13:15); Polska – Brazylia 0:3 (7:15, 11:15, 8:15); Polska – Bułgaria 0:3 (4:15, 10:15, 7:15); Polska – Argentyna 1:3 (15:7, 15:17, 10:15, 9:15).

Końcowa klasyfikacja turnieju olimpijskiego siatkarzy: Holandia, Włochy, Jugosławia, Rosja, Brazylia, Kuba, Bułgaria, Argentyna, Korea Południowa, USA, Polska, Tunezja.

Turniej kobiet, w którym po raz kolejny zabrakło polskich siatkarek, po raz drugi z rzędu wygrała Kuba pokonując w finale Chiny 3:1 (14:16, 15:12, 18:16, 15:6).

Końcowa klasyfikacja turnieju olimpijskiego siatkarek: 1. Kuba, 2. Chiny, 3. Brazylia, 4. Rosja, 5. Holandia, 6. Korea Południowa, 7. USA, 8. Niemcy, 9-10. Japonia, Kanada, 11-12. Peru, Ukraina.

Igrzyska w Atlancie rozegrano od 19 lipca do 4 sierpnia 1996 roku. Wystartowało 10 318 zawodników (w tym 3512 kobiet) ze 197 krajów. Przysięgę olimpijską złożyła koszykarka Teresa Edwards, natomiast w imieniu sędziów i trenerów – Hoby Billingsley. Znicz zapalił złoty medalista olimpijski w boksie z Rzymu w 1960 roku Muhammad Ali.  Igrzyska otworzył prezydent USA Bill Clinton. W klasyfikacji medalowej zwyciężyły USA przed Rosją i Niemcami. Polska z siedmioma złotymi medalami zajęła jedenaste miejsce.