#CzasyChwały: Rozwój siatkówki na świecie

9 lutego 1895 roku William G. Morgan (1870-1942) wygłosił w sali YMCA (Young Men’s Christian Association) w amerykańskim Holyoke wykład o nowej dyscyplinie. Największy wpływ na rozwój naszej dyscypliny sportu w czasach jej powstania miała właśnie grupa młodych chrześcijan. Tworząc nową dyscyplinę, Morgan wykorzystał przepisy piłki ręcznej, baseballa i koszykówki, a liczba graczy początkowo była nieograniczona. Kilka lat później siatkówka zaczęła się stawać popularna poza granicami USA.

W 1900 roku w czasie konferencji dyrektorów wychowania fizycznego YMCA jeden z jej uczestników użył określenia volley ball (latająca piłka).Obecna angielska nazwa volleyball obowiązuje od 1952 roku.

Niebawem w siatkówkę grano w Kanadzie, a następnie była znana w Ameryce Południowej i Azji. Pierwszy turniej międzynarodowy został rozegrany w 1913 roku w Manili, a poza gospodarzami swoje umiejętności zaprezentowały ekipy Chin i Japonii. Dziewięć lat później próbowano zgłosić siatkówkę do turnieju olimpijskiego. Motywowano to dużą popularnością tego sportu w świecie. W Europie najwcześniej trafiła do Francji również za sprawą YMCA, a potem w Czechosłowacji, Polsce, krajach bałtyckich i ZSRR.

Do Polski siatkówka dotarła dzięki wspomnianej YMCA, a pierwszy pokazowy mecz miał miejsce w Warszawie w 1919 roku. Dekadę później, także w stołecznym mieście odbyły się pierwsze w historii mistrzostwa naszego kraju. Triumfatorem okazała się wtedy drużyna YMCA Łódź, drugą lokatę zajął AZS Warszawa, a na trzecim stopniu podium uplasował się Sokół Macierz Lwów.

Ostatecznie w programie igrzysk olimpijskich siatkówka znalazła się w 1964 roku w Tokio. W dotychczasowych startach reprezentacje Polski zdobyły trzy medale – mężczyźni sięgnęli po złoto w 1976 roku, a kobiety dwukrotnie wywalczyły brązowe krążki (w 1964 i 1968 roku). Plażowa odmiana siatkówki trafiła do programu igrzysk w 1996 roku. Według badań amerykańskich w latach dziewięćdziesiątych XX wieku siatkówka plażowa i kolarstwo górskie były najprężniej rozwijającymi się dyscyplinami sportu na świecie.

W 1934 roku powstała Komisja Techniczna Volleyballu przy istniejącej Międzynarodowej Amatorskiej Federacji Piłki Ręcznej (IAHF). Dwa lata później w trakcie igrzysk w Berlinie organizacja została zalegalizowana. Jej pierwszym przewodniczącym został pułkownik Mieczysław Rawicz-Mysłowski. Z jej doświadczen korzystano przy powoływaniu międzynarodowej federacji. W 1947 roku powstała Międzynarodowa Federacja Piłki Siatkowej (FIVB). Tworzyło ją wtedy czternastu członków-założycieli: Belgia, Brazylia, Czechosłowacja, Egipt, Francja, Holandia, Jugosławia, Polska, Portugalia. Rumunia, Stany Zjednoczone, Urugwaj, Węgry i Włochy.

W 1972 roku powstało pięć federacji kontynentalnych: afrykańska, azjatycka, europejska, południowoamerykańska oraz północnoamerykańska i Karaibów. Przepisy gry były wielokrotnie zmieniane. Od 1999 roku obowiązuje obecna punktacja. Wówczas też wprowadzono zawodnika libero.

Pierwszym prezydentem FIVB w historii został Francuz Pual Libaud, a funkcję jednego z wiceprezydentów pełnił nasz rodak, Zygmunt Nowak. W 2015 roku FIVB liczyła 221 członków, którzy zrzeszeni są w pięć kontynentalnych konfederacji: Afryka (53), Azja (65), Europa (55), NORCECA (35) i Ameryka Południowa (12). Na 33. Kongresie FIVB w Anaheim (USA) we wrześniu 2012 prezydentem federacji został wybrany Ary Graça (Brazylia).

W 1948 roku rozegrano pierwsze mistrzostwa Europy mężczyzn, a rok później pierwsze mistrzostwa świata mężczyzn i pierwsze mistrzostwa Europy kobiet. Pierwszy czempionat globu kobiet odbył się w 1952 roku. W 1965 roku w Polsce rozegrano pierwszy Puchar Świata mężczyzn, a w 1990 roku wprowadzono męską Ligę Światową, w której Polska debiutowała osiem lat później. W 2018 roku została zamieniona w Ligę Narodów i udział w niej biorą reprezentacje kobiet i mężczyzn.

W 1974 roku na mistrzostwach świata w Meksyku reprezentacja Polski pod wodzą Huberta Jerzego Wagnera zwyciężyła w  czempionacie globu. Dwa lata później ta sama drużyna sięgnęła po mistrzostwo olimpijskie. W 2014 roku polscy siatkarze prowadzeni przez Stephane’a Antigę powtórzyli wyczyn kadry Wagnera i zostali mistrzami świata, pokonując w wielkim finale w katowickim "Spodku" Brazylijczyków 3:1. Cztery lata później w Turynie biało-czerwoni pod wodzą Vitala Heynena zwyciężyli ponownie w czempionacie globu. Pierwsze dziesięciolecie XXI wieku było bardzo udane dla polskich siatkarek, które w 2003 i 2005 roku prowadzone przez Andrzeja Niemczyka zdobyły mistrzostwo Europy.

W kolejnych naszych publikacjach będziemy szczegółowo prezentowali sukcesy naszych reprezentacji na międzynarodowej arenie.